Ktoś kiedyś powiedział, że klasyków znać wypada, chociaż nie zawsze – szczególnie współcześnie – mogą być dla czytelników zjadliwi. Edgar Allan Poe to persona tak znaczna, iż nawet jeśli komuś przeszkadza jego misterny dobór słów, bogaty i alegoryczny język czy gotycki charakter stylu, to straci naprawdę ogrom literackich wartości, jeżeli po nic pióra amerykańskiego mistrza nie sięgnie. „Opowieści miłosne, śmiertelne i tajemnicze” to okazja, aby zanurzyć się w mistycznych, niezwykłych bądź romantycznych dziełach pięknego umysłu, będącego do dziś zagadką dla badaczy literatury.
„Opowieści miłosne, śmiertelne i tajemnicze” to najobszerniejsze jak dotąd wydanie utworów Edgara Allana Poe na polskim rynku, które zachwycają z wielu względów – wizualnych, estetycznych, poznawczych, moralizatorskich, symbolicznych i rozrywkowych. Omnibus oprawiony w nader urokliwą i oddającą ducha zawartych wewnątrz tekstów okładką to zbiór trzydziestu siedmiu prac autora, opatrzonych posłowiem („Anioł dziwnych opowieści”) i opracowanych przez Macieja Płaza. W środku można dodatkowo podziwiać misternie wykonane, nastrojowe ilustracje Harry’ego Clarke’a, zaś przekład w większości pozostał klasyczny, dzięki czemu możemy podziwiać wkład między innymi Bolesława Leśmiana, Stanisława Wyrzykowskiego, Krystyny Tarnowskiej czy Anny Staniewskiej. Warto nadmienić, że zarówno układ opowieści w książce, jak i sam wybór nie jest tutaj przypadkowy, czego można dowiedzieć się z posłowia, wieńczącego ów wolumin.
Utwory Poego odznaczają się parunastoma cechami charakterystycznymi dla jego twórczości, nikogo zatem nie zdziwi fakt, że mimo tego iż kreacje bohaterów są od siebie różne zarówno pod względem wyglądu, zachowania i myśli, jak i miejsca zamieszkania czy środowiska w jakim się obracają, to łączy je pewna nić psychiki. Rysy psychologiczne są tutaj tak skonstruowane, że trudno nie odbierać postaci występujących na kartach omnibusa jako sylwetek nieprzeciętnych i bardzo charakterystycznych. Jednakowoż można je podzielić na kilka grup, chociaż odkrycie większości z nich pozostawić należy w kwestii interesantów – wracając do rzeczy: są to osoby, borykające się z wymysłami własnego umysłu; nękane bądź obcujące ze zjawiskami niesamowitymi; przechodzące przez silne fazy emocjonalne, co odzwierciedla się zarówno w ich czynach, jak i wypowiedziach, nierzadko też myślach.
Niemniej, istotne w twórczości Poego jest to, że potrafi napisać bardzo dobre rysunki psychologiczne, które posiadają logicznie wyjaśnioną motywację, ukształtowaną osobowość, a wszystkie niejasności, nieścisłości czy rysy na ich portrecie charakterologicznym odnajdują swoje odzwierciedlenie w przeżyciach, spaczeniu bądź pewnym wpływie innych osób, istot czy zjawisk. Podkreślić trzeba jednakowoż, iż literatura Poego obfituje przede wszystkim w bohaterów z krwi i kości, którzy borykają się z bolączkami własnego umysłu – i nie chodzi tu naturalnie o choroby psychiczne, choć i tego nie wykluczam.
Ponadto sztafaż świata przedstawionego również nie należy do niewybrednie skomponowanej sceny, na której rekwizyty i scenografia niczym się nie wyróżniają. Poe to detalista i potrafił zadbać o szczegóły, co zresztą widać w zaprezentowanych krajobrazach oraz otoczeniu towarzyszącemu bohaterom, a nie tak rzadko stającym się też pełnoprawnym bohaterem. Malownicze, acz przeważnie tajemnicze i mroczne miejsca to również element wyróżniający prace Poego. Nie można jednak zapomnieć, że choć dalekie od realizmu, kompozycje przestrzeni są bardzo wiarygodne i przekonujące, Poe nie potrzebuje przesadnie dużo punktów stycznych światów odrealnionych z rzeczywistością, aby z jego dzieł nie kipiało od absurdów, on tworzy groteskowe rzeczy w tak autentyczny sposób, że czytelnik wierzy – oczywiście nie dosłownie – że takie imitacje są prawdziwe.
Warstwa lingwistyczna w twórczości Poego to coś, co współczesnego odbiorcę może nieco odpychać, bo nie jest przyzwyczajony do takiego skompresowania rozmaitego, bogatego i wysokoartystycznego słownictwa oraz niezwykle sugestywnego, pięknego przede wszystkim, ale i znamionującego prace Edgara Allana Poego stylu. Niemniej, to za ich pomocą mistrz pióra pozwala czytelnikom delektować się wspaniałą ucztą rytmu i alegoryczności, ukrytych symboli i przemyconych idei, malujących w głowie odbiorcy przecudne, misternie skrojone wizje, doskonałe w każdym calu, które porywają duszę i oblewają miodem poetyckości serce interpretatora. W dodatku Poe stwarza niebywałe warunki i ogromne pole dla wielokrotnego odczytu i wyrywania z tekstów nowych doświadczeń, przesłań czy wartości.
„Opowieści miłosne, śmiertelne i tajemnicze” to zbiór bogaty w treść z pogranicza kilku gatunków oraz konwencji literackich. Znaleźć tutaj można utwory o miłości, samotności i stracie, teksty przedstawiające niesztampową zbrodnię z głębokim morałem, opowiadania o życiu i śmierci, zagadkach i sekretach świata, a wszystko na arcymistrzowskim poziomie, trudnym do opisania prostymi słowy. Omnibus Edgara Allana Poego, wydany przez Vesper z pewnością dostarczy czytelnikom wrażenia, których nie zapomną, a bohaterowie zapadną w ich pamięć na bardzo długo. Klasyków znać wypada, zwłaszcza tych ponadczasowych, stanowiących inspirację do dziś w niejednej dziedzinie.
